“Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΕΟΡΤΩΝ” Επισκόπου Αὐγουστίνου Καντιώτου

28 Οκτωβρίου, τῆς Ἁγίας Σκέπης καί ἐθνική ἑορτή.

          Τά ἔθνη, ἀγαπητοί μου, ἔχουν ἱστορία. Ὅ­πως ἱστορία ἔχουν καί τά ἄτομα. Κάθε ἄν­θρωπος γράφει τήν ἱστορία του πάνω στή γῆ. Κλείνει μέσα του θεϊκές δυνάμεις, πού ἡ καλλιέργειά τους δημιουργεῖ μιά ποικι­λία ἔργων, δημιουργεῖ πολιτισμό. Μικρός θε­ός ἀναδεικνύεται ὁ ἄνθρωπος ἀναπτύσσον­τας τό «κατ᾿ εἰκόνα καί καθ᾿ ὁμοίωσιν» (Γέν. 1,26) πού ἔλαβε.
    Ἀλλ᾽ ἐάν ὁ ἄνθρωπος παραμελήσῃ τήν καλ­λιέργεια τῶν θεϊκῶν στοιχείων του καί θάψῃ τά τάλαντά του στόν τάφο τῆς ὀ­κνηρίας καί πονηρίας, τότε καταν­τᾷ ἕνα ἁπλὸ βιολογικό ὄν, μὲ φυσικές μόνο ἀ­νάγκες, ἕνας πεπτικός σωλήνας πού ἀκα­τάπαυστα γεμίζει καί ἀδειάζει, ἕνα ζῷο πού βόσκει. Ἀλλ᾽ εἶνε δυνατόν νά σβηστῇ τελείως ὁ σπινθήρας τῆς θεϊκῆς του προελεύσεως; Ὅσοι ἄνθρωποι ζοῦν σάν τά κτήνη, μέ ἔμβλημα τό ἐπικούρειο «Φάγωμεν καί πίωμεν, αὔ­ριον γάρ ἀ­ποθνῄσκομεν» (Ἠσ. 22,13. Α´ Κορ. 15,32), αὐτοί πού ἔπνιξαν τό πνεῦμα στήν ὕλη, δέν γράφουν ἱστορία, ἀφοῦ ἱστορία εἶνε ἡ ἐξιστόρησι εὐγενῶν καί ὑψηλῶν πράξεων.
     Λαοί μέ ἐπικούρεια νοοτροπία, χωρίς ἀνατάσεις, δέν γράφουν ἱστορία. Ἡ διάβασί τους δέν ἀφήνει ἴχνη. Πράξεις ἀξιομνημόνευτες γιά τούς ἀπογόνους τους δέν ὑπάρχουν. Σάν ἀγέλες ἔρ­χονται καί παρέρχονται, ἔστω κι ἂν ἡ ζωή τους ἀριθμῇ χιλιετίες. Καμμία λάμψι. Σκοτά­δι καί ἔ­ρεβος ἡ ζωή τους. Πνεῦμα σ᾿ αὐτούς δέν ὑπάρχει «διά τό εἶναι αὐτούς σάρκας» (Γέν. 6,3).

* * *

      Τό δικό μας ἔθνος, ἀγαπητοί μου, δέν ὑπάγεται σ᾽ αὐτούς τούς λαούς. Ἀπό τά ἀρχαῖα χρόνια, διακρίθηκε. Ἀνέπτυξε τέχνες καί ἐπιστῆμες, δημιούργησε ἕναν ἰδιαίτερο πολιτισμό, πού σέ πολλές περιπτώσεις ἔγινε πρότυπο γιά ἄλλους λαούς. Ἀγωνίστηκε «ὑπέρ βω­­μῶν καί ἑστιῶν». Ἀγωνίστηκε κατά τῆς βαρβα­ρότητος, πού ἔτεινε νά κατακλύσῃ τήν ἀνθρω­πότητα. Τό μικρό τοῦτο ἔθνος κατέπληξε τόν κόσμο μέ πράξεις ἀφθάστου μεγαλείου.
      Αὐτός πού μελετᾷ τήν ἱστορία μας διακρίνει τόν δάκτυλο τῆς θείας πρόνοιας, ἡ ὁποία ἀνέ­θεσε στήν Ἑλλάδα ἐξαιρετική ἀποστολή· νά εἶνε φῶς γνώσε­ως καί ἐπιστήμης, πρόδρομος τοῦ Χριστιανισμοῦ μεταξύ τῶν εἰδωλολατρῶν, κήρυκας καί ἀπόστολος καί ὑπερασπι­στής τῆς Χριστιανικῆς πίστεως στά ἔθνη, σκεῦ­ος ἐκλογῆς καί δεύτερος Ἰσραήλ στόν κόσμο.
      Ἡ ἱστορία τοῦ μικροῦ τούτου ἔθνους εἶνε ἀ­πό τίς συγκινητικώτερες καί διδακτικώτερες. Ἂν καταρτιζόταν καί δημοσιευόταν ἕνας χρονολογικός πίνακας ὅλων τῶν σπουδαίων ἐνεργειῶν τοῦ ἀνθρώπου, σημειώνον­τας σέ παράλληλες στῆλες τά ἐπιτεύγματα τῶν διαφόρων ἐθνῶν, ποιά στή­λη θά ἦταν ἡ πλουσιώτερη; Δέν εἶνε ἀνάγκη νά τό ποῦμε ἐμεῖς, τό φωνάζει ἡ Ἱστο­ρία. Καί «οἱ λίθοι κεκράξονται» (πρβλ. Λουκ. 19,40). Ἕνας ἱστορι­κός ἡμεροδείκτης τῆς πα­τρίδος μας, πού θά συνέτασσαν εἰδήμονες, ἀπό τήν ἀρχαιότητα μέχρι σήμερα, στό φύλλο τῆς κάθε ἡμέ­ρας θά σημείωνε ὄχι μία μόνο ἀ­ξιοθαύμαστη πρᾶξι τῶν προγόνων μας ἀλλά πολλές. Ἄλλων ἐθνῶν οἱ ἱστορικοί ἡμεροδεῖ­κτες θά εἶχαν τά περισσότερα φύλλα τους λευκά· ὁ ἡμεροδείκτης τῆς Ἑλλάδος θά ἦταν κατάμεστος. Δέν ὑπάρχει ἡμέρα τοῦ ἔτους κα­τά τήν ὁποία ἡ Ἑλλάδα δέν παρουσίασε διά τῶν εὐγενῶν της τέκνων, τῶν ἡρώων καί ἁγίων της, μία ἀξιομνημόνευτη πρᾶξι. Καί ἂν ἐπρόκειτο ὅλες αὐτές οἱ πράξεις νά πανηγυρίζωνται στήν ἐπέτειό τους, ἡ Ἑλλάδα θά ἔπρεπε νά βρίσκεται σέ διαρκῆ σημαιοστολισμό.

* * *

     Ἀπ᾿ ὅλες τίς χρονολογίες τοῦ ἱστορικοῦ ἡ­μεροδείκτη τῆς Ἑλλάδος μερικές διακρίνον­ται, ὅπως λ.χ. ἡ σημερινή. Εἶνε οἱ ἐπέτειοι μεγά­λων γεγονότων, πού μποροῦν νά ὀνομασθοῦν ὁρόσημα τῆς ἐθνικῆς μας ἱστορίας, δεῖ­κτες πού δείχνουν πρός ποιές κατευθύνσεις πρέπει νά πορεύεται τό γένος μας.
     Ὅταν ὑπό τήν ἔνδοξη ἡγεσία τοῦ Ἰησοῦ τοῦ Ναυῆ ὁ Ἰσραήλ κατά θαυμαστό τρόπο πέρασε τόν Ἰορδάνη καί μπῆκε στή γῆ τῆς ἐπαγγελίας, ὁ Κύριος διέταξε νά στήσουν 12 λίθους, ὅσες καί οἱ φυλές τοῦ Ἰσραήλ, γιά νά διατηρῆ­ται ζωηρ΄ή ἡ ἀνάμνησι τοῦ θαυμαστοῦ γεγονότος, στό ὁποῖο γιά μία ἀκόμη φορά φάνηκε ἡ θεία πρόνοια. «Γιά νά τούς ἔχετε αὐτούς σάν σημάδι πού θά μένῃ ἐκεῖ γιά πάντα, ὥστε ὅταν σέ ρωτάῃ αὔριο ὁ γυιός σου καί λέῃ, Γιατί τούς ἔχουμε αὐτούς τούς λίθους; ἐσύ θά ἐξηγήσῃς στό γυιό σου καί θά πῇς· Ἐπειδή σταμάτησε ὁ Ἰορδάνης ποταμός ἐμπρός στήν κιβωτό τῆς δι­αθήκης τοῦ Κυρίου ὅλης τῆς γῆς, ὅταν τόν περ­νοῦσε· καί θά σᾶς εἶνε αὐτοί οἱ λίθοι ὑπενθύμισι γιά τούς Ἰσραηλῖτες αἰωνίως» (Ἰησ. Ναυ. 4,6-7).
     Καί ἐμεῖς, ὅπως ὁ Ἰσραήλ, πρέπει νά ἀναζωο­γονοῦμε στή μνήμη τῶν νεωτέρων τήν ἀνάμνη­σι τοῦ ἐνδόξου παρελθόντος μέ κάθε τρόπο· ν᾽ ἀνοικοδομήσουμε, ὅπως ὁ Σολομῶν καί ὁ Ἰ­ουστινιανός, ναό περίλαμπρο μέ πέτρες ἀπ᾽ ὅλη τή γῆ τῆς Ἑλλάδος, γιά νά ἐκπληρώσουμε ἱερό τάμα τῶν προγόνων μας· νά στήνουμε μνημεῖα, ἀναμνηστικές στῆλες καί προτομές ἡρώων· νά ἐκδίδουμε βιβλία· νά κάνουμε ὁμιλίες καί διαλέξεις· νά παρουσιάζουμε στή νεολαία κινηματογραφικά ἔργα καί θεατρικές παραστάσεις, μέ τίς ὁποῖες θ᾽ ἀναπαριστάνωνται ζωηρά ἱστορικές στιγμές τοῦ ἔθνους.
     Μόνο ἐχθροί τῆς πατρίδος ἀποστρέφονται καί μισοῦν τίς ἐθνικές ἐπετείους. Κρυφή ἐπιθυμία τους εἶνε αὐτές νά καταργηθοῦν. Ὀπαδοί αὐτοί νέων κοσμοθεωριῶν, ξένοι πρός τήν ἱστορία μας, θά ἤθελαν νά ἑορτάζουμε ἄλλες ἐπετείους… Τά χρόνια τῆς Κατοχῆς (1941-1944) οἱ ἐχθροί τῆς Ἑλλάδος δέν ἤθελαν νά ἑορ­τάζεται ἡ 25η Μαρτίου. Ἔτρεμαν μήπως ἡ ἀ­νάμνησί της ξεσηκώσῃ τούς Ἕλληνες καί σπά­σουν τά νέα δεσμά. Οἱ ἐχθροί τῆς πατρίδος μας εἶνε ὅπως ἐκεῖνος ὁ Ἀντίγονος πού, ὅταν κατέκτησε διά πυρός καί σιδήρου τόν Ἰσρα­ήλ, ἀπηγόρευσε τίς ἑορτές καί πανηγύρεις του. Τό διάταγμά του ἦταν· «οὔτε νά τηροῦν τήν ἀρ­γία τοῦ Σαββάτου οὔτε νά κρατοῦν τίς πατρο­παράδοτες ἑορτές οὔτε κἂν νά ὁμολογοῦν ὅ­τι εἶνε Ἰουδαῖοι» (Β΄ Μακκ. 6,6), ἀλλά νά ἑορτάζουν τήν …ἡμέρα τῶν γενεθλίων τοῦ τυράννου τους μέ διονυσιακές ἐκδηλώσεις. Οἱ γενναῖοι ὅμως Μακκαβαῖοι περιφρόνησαν τό διάταγμα, ἀντιστάθηκαν καί ἑώρταζαν τίς ἑορτές τους στά βουνά, καί ἔτσι διέσῳζαν τή μνήμη τοῦ παρελ­θόντος τους. Στά αὐτιά τῶν γενναίων ἐκεί­νων παιδιῶν ἔφθανε ἡ φωνή τοῦ προφήτου· «Ἑόρταζε, Ἰούδα, τίς ἑορτές σου, ἀνάπεμψε τίς προσευχές σου» (Ναούμ 2,1).
     Καί σύ, πατρίδα μας Ἑλλάδα, ἑόρταζε τίς ἑορτές σου, ἀνάπεμψε τίς προσ­ευχές σου, γιά νά δοξολογῆται ὁ Θεός, γιά νά μνημονεύωνται μέ εὐγνωμοσύνη οἱ ἥρωές σου, γιά νά εὐφραίνεται ὁ λαός σου, γιά νά χαίρωνται οἱ φίλοι σου καά νά λυποῦνται οἱ ἐχθροί σου.

* * *

      Ἡ Ἑλλάδα, ἀγαπητοί μου, δέν συμπλήρωσε τήν ἱστορία της. Στό βιβλίο της μένουν ἀκόμη πολλές ἄγραφες σελίδες. Τί θά φέρῃ ἡ ἑπομέ­νη ἡμέρα εἶνε ἄγνωστο· ἀνεξιχνίαστες οἱ βου­λές τοῦ Θεοῦ. Δέος κυριεύει τίς ψυχές μας, ἀλλά καί κάποια γλυκειά ἐλπίδα τίς ζωογονεῖ, ὅταν ἀναλογιζώμαστε ὅτι ἡ Ἑλλάδα, πού βρέθηκε καί ἄλλοτε μπροστά στό χεῖλος τῆς καταστροφῆς, σώθηκε μέ τόν ἰσχυρό βραχίονα τοῦ Ὑψίστου. Εὐλογητός ὁ Θεός, πού δέν ἐγ­κατέλειψε τήν πατρίδα μας. Καί νά ἡ Ἑλλάδα, ἀνάμεσα σέ ὑφάλους καί σκοπέλους, ἀνάμεσα σέ κλυδωνισμούς, ἐσωτερικούς καί ἐξωτερικούς, συνεχίζει τήν πορεία της. Τό μέλλον της, με­τά τό Θεό, ἐμπιστεύεται στά παιδιά της πού νιώ­θουν πίστι στόν Κύριο καί ἀγάπη στήν πατρίδα, τό ἐμπιστεύεται στίς νέες γενιές πού ἔρχον­ται. Ἂς μή λησμονοῦν οἱ νεώτεροι ὅτι χίλια χρόνια ἀγώνων καί θυσιῶν δέν ἀρκοῦν γιά τήν ἀνάστασι καί δημιουργία ἑνός ἔθνους, ἐνῷ μιά στιγμή ἀπροσεξίας, ἀφροσύνης καί ἐγκλη­ματικότητος μπορεῖ νά τό καταστρέψῃ.
Μοιραῖες ὀνομάζουν κάποιοι ἱστορικοί τέτοιες στιγμές. Ἀλλά δέν ὑπάρχει μοῖρα καί τύ­χη καί μοιραῖα γεγονότα.        Ἡ Θεία Πρόνοια διέπει τά ἀνθρώπινα. Ὁ Θεός δικάζει τά ἔθνη, ὑψώνει καί ταπεινώνει. Ἡ «μοιραία» στιγμή εἶ­νε ἀ­ποτέλεσμα πνευματικῆς καταπτώσεως, διαβρώσεως τοῦ ἁγνοῦ θρησκευτικοῦ καί ἐ­θνι­κοῦ βίου. Καί, γιά νά μιλήσουμε μέ τή γλῶσ­σα τῆς Γραφῆς, οἱ συμφορές ἢ ἡ καταστροφή ἑνός ἔθνους εἶνε τό ἀποτέλεσμα ἁμαρτιῶν ἀρχόν­των καί ἀρχομένων. Διότι «ἡ δικαιοσύνη ἀνυψώνει ἕνα ἔθνος, ἐνῷ οἱ ἁμαρτίες ἐ­λαττώνουν τίς φυλές»· καί «ὃ ἐάν σπείρῃ ἄν­θρωπος, τοῦτο καί θερίσει», ὅ,τι θά σπείρῃ κανείς αὐτό καί θά θερίσῃ (Παρ. 14, 34. Γαλ. 6,7).
     Εἴθε νά μήν κυριεύσῃ τίς νέες γενεές τῶν Ἑλλήνων ἡ λησμονιά, ἀλλά ἡ μνήμη τοῦ παρελθόντος νά διατηρῆται ζωηρή, κίνητρο γιά μεγαλουργία, γιά τήν ὁποία καί πλάστηκαν οἱ νέοι. Εἴθε οἱ νέοι μας, ἐνθουσιαζόμενοι ἀπό ἱε­ρές ἐπιθυμίες καί φλογερούς πόθους, νά γρά­ψουν νέες σελίδες τιμῆς καί δόξης καί νά ἐπα­ναλάβουν τό τραγούδι τῶν νέων τῆς ἀρχαίας Σπάρτης· «Ἐμεῖς θά γίνουμε πολύ καλύτεροι».

 

(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος

Πρόλογος βιβλίου πού γράφτηκε τήν 24-2-1970

 

Δημοσίευση από την Ιστοσελίδα:

www.augoustinos-kantiotis.gr