“Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΕΟΡΤΩΝ” Επισκόπου Αὐγουστίνου Καντιώτου
28 Οκτωβρίου, τῆς Ἁγίας Σκέπης καί ἐθνική ἑορτή.
Τά ἔθνη, ἀγαπητοί μου, ἔχουν ἱστορία. Ὅπως ἱστορία ἔχουν καί τά ἄτομα. Κάθε ἄνθρωπος γράφει τήν ἱστορία του πάνω στή γῆ. Κλείνει μέσα του θεϊκές δυνάμεις, πού ἡ καλλιέργειά τους δημιουργεῖ μιά ποικιλία ἔργων, δημιουργεῖ πολιτισμό. Μικρός θεός ἀναδεικνύεται ὁ ἄνθρωπος ἀναπτύσσοντας τό «κατ᾿ εἰκόνα καί καθ᾿ ὁμοίωσιν» (Γέν. 1,26) πού ἔλαβε.
Ἀλλ᾽ ἐάν ὁ ἄνθρωπος παραμελήσῃ τήν καλλιέργεια τῶν θεϊκῶν στοιχείων του καί θάψῃ τά τάλαντά του στόν τάφο τῆς ὀκνηρίας καί πονηρίας, τότε καταντᾷ ἕνα ἁπλὸ βιολογικό ὄν, μὲ φυσικές μόνο ἀνάγκες, ἕνας πεπτικός σωλήνας πού ἀκατάπαυστα γεμίζει καί ἀδειάζει, ἕνα ζῷο πού βόσκει. Ἀλλ᾽ εἶνε δυνατόν νά σβηστῇ τελείως ὁ σπινθήρας τῆς θεϊκῆς του προελεύσεως; Ὅσοι ἄνθρωποι ζοῦν σάν τά κτήνη, μέ ἔμβλημα τό ἐπικούρειο «Φάγωμεν καί πίωμεν, αὔριον γάρ ἀποθνῄσκομεν» (Ἠσ. 22,13. Α´ Κορ. 15,32), αὐτοί πού ἔπνιξαν τό πνεῦμα στήν ὕλη, δέν γράφουν ἱστορία, ἀφοῦ ἱστορία εἶνε ἡ ἐξιστόρησι εὐγενῶν καί ὑψηλῶν πράξεων.
Λαοί μέ ἐπικούρεια νοοτροπία, χωρίς ἀνατάσεις, δέν γράφουν ἱστορία. Ἡ διάβασί τους δέν ἀφήνει ἴχνη. Πράξεις ἀξιομνημόνευτες γιά τούς ἀπογόνους τους δέν ὑπάρχουν. Σάν ἀγέλες ἔρχονται καί παρέρχονται, ἔστω κι ἂν ἡ ζωή τους ἀριθμῇ χιλιετίες. Καμμία λάμψι. Σκοτάδι καί ἔρεβος ἡ ζωή τους. Πνεῦμα σ᾿ αὐτούς δέν ὑπάρχει «διά τό εἶναι αὐτούς σάρκας» (Γέν. 6,3).
* * *
Τό δικό μας ἔθνος, ἀγαπητοί μου, δέν ὑπάγεται σ᾽ αὐτούς τούς λαούς. Ἀπό τά ἀρχαῖα χρόνια, διακρίθηκε. Ἀνέπτυξε τέχνες καί ἐπιστῆμες, δημιούργησε ἕναν ἰδιαίτερο πολιτισμό, πού σέ πολλές περιπτώσεις ἔγινε πρότυπο γιά ἄλλους λαούς. Ἀγωνίστηκε «ὑπέρ βωμῶν καί ἑστιῶν». Ἀγωνίστηκε κατά τῆς βαρβαρότητος, πού ἔτεινε νά κατακλύσῃ τήν ἀνθρωπότητα. Τό μικρό τοῦτο ἔθνος κατέπληξε τόν κόσμο μέ πράξεις ἀφθάστου μεγαλείου.
Αὐτός πού μελετᾷ τήν ἱστορία μας διακρίνει τόν δάκτυλο τῆς θείας πρόνοιας, ἡ ὁποία ἀνέθεσε στήν Ἑλλάδα ἐξαιρετική ἀποστολή· νά εἶνε φῶς γνώσεως καί ἐπιστήμης, πρόδρομος τοῦ Χριστιανισμοῦ μεταξύ τῶν εἰδωλολατρῶν, κήρυκας καί ἀπόστολος καί ὑπερασπιστής τῆς Χριστιανικῆς πίστεως στά ἔθνη, σκεῦος ἐκλογῆς καί δεύτερος Ἰσραήλ στόν κόσμο.
Ἡ ἱστορία τοῦ μικροῦ τούτου ἔθνους εἶνε ἀπό τίς συγκινητικώτερες καί διδακτικώτερες. Ἂν καταρτιζόταν καί δημοσιευόταν ἕνας χρονολογικός πίνακας ὅλων τῶν σπουδαίων ἐνεργειῶν τοῦ ἀνθρώπου, σημειώνοντας σέ παράλληλες στῆλες τά ἐπιτεύγματα τῶν διαφόρων ἐθνῶν, ποιά στήλη θά ἦταν ἡ πλουσιώτερη; Δέν εἶνε ἀνάγκη νά τό ποῦμε ἐμεῖς, τό φωνάζει ἡ Ἱστορία. Καί «οἱ λίθοι κεκράξονται» (πρβλ. Λουκ. 19,40). Ἕνας ἱστορικός ἡμεροδείκτης τῆς πατρίδος μας, πού θά συνέτασσαν εἰδήμονες, ἀπό τήν ἀρχαιότητα μέχρι σήμερα, στό φύλλο τῆς κάθε ἡμέρας θά σημείωνε ὄχι μία μόνο ἀξιοθαύμαστη πρᾶξι τῶν προγόνων μας ἀλλά πολλές. Ἄλλων ἐθνῶν οἱ ἱστορικοί ἡμεροδεῖκτες θά εἶχαν τά περισσότερα φύλλα τους λευκά· ὁ ἡμεροδείκτης τῆς Ἑλλάδος θά ἦταν κατάμεστος. Δέν ὑπάρχει ἡμέρα τοῦ ἔτους κατά τήν ὁποία ἡ Ἑλλάδα δέν παρουσίασε διά τῶν εὐγενῶν της τέκνων, τῶν ἡρώων καί ἁγίων της, μία ἀξιομνημόνευτη πρᾶξι. Καί ἂν ἐπρόκειτο ὅλες αὐτές οἱ πράξεις νά πανηγυρίζωνται στήν ἐπέτειό τους, ἡ Ἑλλάδα θά ἔπρεπε νά βρίσκεται σέ διαρκῆ σημαιοστολισμό.
* * *
Ἀπ᾿ ὅλες τίς χρονολογίες τοῦ ἱστορικοῦ ἡμεροδείκτη τῆς Ἑλλάδος μερικές διακρίνονται, ὅπως λ.χ. ἡ σημερινή. Εἶνε οἱ ἐπέτειοι μεγάλων γεγονότων, πού μποροῦν νά ὀνομασθοῦν ὁρόσημα τῆς ἐθνικῆς μας ἱστορίας, δεῖκτες πού δείχνουν πρός ποιές κατευθύνσεις πρέπει νά πορεύεται τό γένος μας.
Ὅταν ὑπό τήν ἔνδοξη ἡγεσία τοῦ Ἰησοῦ τοῦ Ναυῆ ὁ Ἰσραήλ κατά θαυμαστό τρόπο πέρασε τόν Ἰορδάνη καί μπῆκε στή γῆ τῆς ἐπαγγελίας, ὁ Κύριος διέταξε νά στήσουν 12 λίθους, ὅσες καί οἱ φυλές τοῦ Ἰσραήλ, γιά νά διατηρῆται ζωηρ΄ή ἡ ἀνάμνησι τοῦ θαυμαστοῦ γεγονότος, στό ὁποῖο γιά μία ἀκόμη φορά φάνηκε ἡ θεία πρόνοια. «Γιά νά τούς ἔχετε αὐτούς σάν σημάδι πού θά μένῃ ἐκεῖ γιά πάντα, ὥστε ὅταν σέ ρωτάῃ αὔριο ὁ γυιός σου καί λέῃ, Γιατί τούς ἔχουμε αὐτούς τούς λίθους; ἐσύ θά ἐξηγήσῃς στό γυιό σου καί θά πῇς· Ἐπειδή σταμάτησε ὁ Ἰορδάνης ποταμός ἐμπρός στήν κιβωτό τῆς διαθήκης τοῦ Κυρίου ὅλης τῆς γῆς, ὅταν τόν περνοῦσε· καί θά σᾶς εἶνε αὐτοί οἱ λίθοι ὑπενθύμισι γιά τούς Ἰσραηλῖτες αἰωνίως» (Ἰησ. Ναυ. 4,6-7).
Καί ἐμεῖς, ὅπως ὁ Ἰσραήλ, πρέπει νά ἀναζωογονοῦμε στή μνήμη τῶν νεωτέρων τήν ἀνάμνησι τοῦ ἐνδόξου παρελθόντος μέ κάθε τρόπο· ν᾽ ἀνοικοδομήσουμε, ὅπως ὁ Σολομῶν καί ὁ Ἰουστινιανός, ναό περίλαμπρο μέ πέτρες ἀπ᾽ ὅλη τή γῆ τῆς Ἑλλάδος, γιά νά ἐκπληρώσουμε ἱερό τάμα τῶν προγόνων μας· νά στήνουμε μνημεῖα, ἀναμνηστικές στῆλες καί προτομές ἡρώων· νά ἐκδίδουμε βιβλία· νά κάνουμε ὁμιλίες καί διαλέξεις· νά παρουσιάζουμε στή νεολαία κινηματογραφικά ἔργα καί θεατρικές παραστάσεις, μέ τίς ὁποῖες θ᾽ ἀναπαριστάνωνται ζωηρά ἱστορικές στιγμές τοῦ ἔθνους.
Μόνο ἐχθροί τῆς πατρίδος ἀποστρέφονται καί μισοῦν τίς ἐθνικές ἐπετείους. Κρυφή ἐπιθυμία τους εἶνε αὐτές νά καταργηθοῦν. Ὀπαδοί αὐτοί νέων κοσμοθεωριῶν, ξένοι πρός τήν ἱστορία μας, θά ἤθελαν νά ἑορτάζουμε ἄλλες ἐπετείους… Τά χρόνια τῆς Κατοχῆς (1941-1944) οἱ ἐχθροί τῆς Ἑλλάδος δέν ἤθελαν νά ἑορτάζεται ἡ 25η Μαρτίου. Ἔτρεμαν μήπως ἡ ἀνάμνησί της ξεσηκώσῃ τούς Ἕλληνες καί σπάσουν τά νέα δεσμά. Οἱ ἐχθροί τῆς πατρίδος μας εἶνε ὅπως ἐκεῖνος ὁ Ἀντίγονος πού, ὅταν κατέκτησε διά πυρός καί σιδήρου τόν Ἰσραήλ, ἀπηγόρευσε τίς ἑορτές καί πανηγύρεις του. Τό διάταγμά του ἦταν· «οὔτε νά τηροῦν τήν ἀργία τοῦ Σαββάτου οὔτε νά κρατοῦν τίς πατροπαράδοτες ἑορτές οὔτε κἂν νά ὁμολογοῦν ὅτι εἶνε Ἰουδαῖοι» (Β΄ Μακκ. 6,6), ἀλλά νά ἑορτάζουν τήν …ἡμέρα τῶν γενεθλίων τοῦ τυράννου τους μέ διονυσιακές ἐκδηλώσεις. Οἱ γενναῖοι ὅμως Μακκαβαῖοι περιφρόνησαν τό διάταγμα, ἀντιστάθηκαν καί ἑώρταζαν τίς ἑορτές τους στά βουνά, καί ἔτσι διέσῳζαν τή μνήμη τοῦ παρελθόντος τους. Στά αὐτιά τῶν γενναίων ἐκείνων παιδιῶν ἔφθανε ἡ φωνή τοῦ προφήτου· «Ἑόρταζε, Ἰούδα, τίς ἑορτές σου, ἀνάπεμψε τίς προσευχές σου» (Ναούμ 2,1).
Καί σύ, πατρίδα μας Ἑλλάδα, ἑόρταζε τίς ἑορτές σου, ἀνάπεμψε τίς προσευχές σου, γιά νά δοξολογῆται ὁ Θεός, γιά νά μνημονεύωνται μέ εὐγνωμοσύνη οἱ ἥρωές σου, γιά νά εὐφραίνεται ὁ λαός σου, γιά νά χαίρωνται οἱ φίλοι σου καά νά λυποῦνται οἱ ἐχθροί σου.
* * *
Ἡ Ἑλλάδα, ἀγαπητοί μου, δέν συμπλήρωσε τήν ἱστορία της. Στό βιβλίο της μένουν ἀκόμη πολλές ἄγραφες σελίδες. Τί θά φέρῃ ἡ ἑπομένη ἡμέρα εἶνε ἄγνωστο· ἀνεξιχνίαστες οἱ βουλές τοῦ Θεοῦ. Δέος κυριεύει τίς ψυχές μας, ἀλλά καί κάποια γλυκειά ἐλπίδα τίς ζωογονεῖ, ὅταν ἀναλογιζώμαστε ὅτι ἡ Ἑλλάδα, πού βρέθηκε καί ἄλλοτε μπροστά στό χεῖλος τῆς καταστροφῆς, σώθηκε μέ τόν ἰσχυρό βραχίονα τοῦ Ὑψίστου. Εὐλογητός ὁ Θεός, πού δέν ἐγκατέλειψε τήν πατρίδα μας. Καί νά ἡ Ἑλλάδα, ἀνάμεσα σέ ὑφάλους καί σκοπέλους, ἀνάμεσα σέ κλυδωνισμούς, ἐσωτερικούς καί ἐξωτερικούς, συνεχίζει τήν πορεία της. Τό μέλλον της, μετά τό Θεό, ἐμπιστεύεται στά παιδιά της πού νιώθουν πίστι στόν Κύριο καί ἀγάπη στήν πατρίδα, τό ἐμπιστεύεται στίς νέες γενιές πού ἔρχονται. Ἂς μή λησμονοῦν οἱ νεώτεροι ὅτι χίλια χρόνια ἀγώνων καί θυσιῶν δέν ἀρκοῦν γιά τήν ἀνάστασι καί δημιουργία ἑνός ἔθνους, ἐνῷ μιά στιγμή ἀπροσεξίας, ἀφροσύνης καί ἐγκληματικότητος μπορεῖ νά τό καταστρέψῃ.
Μοιραῖες ὀνομάζουν κάποιοι ἱστορικοί τέτοιες στιγμές. Ἀλλά δέν ὑπάρχει μοῖρα καί τύχη καί μοιραῖα γεγονότα. Ἡ Θεία Πρόνοια διέπει τά ἀνθρώπινα. Ὁ Θεός δικάζει τά ἔθνη, ὑψώνει καί ταπεινώνει. Ἡ «μοιραία» στιγμή εἶνε ἀποτέλεσμα πνευματικῆς καταπτώσεως, διαβρώσεως τοῦ ἁγνοῦ θρησκευτικοῦ καί ἐθνικοῦ βίου. Καί, γιά νά μιλήσουμε μέ τή γλῶσσα τῆς Γραφῆς, οἱ συμφορές ἢ ἡ καταστροφή ἑνός ἔθνους εἶνε τό ἀποτέλεσμα ἁμαρτιῶν ἀρχόντων καί ἀρχομένων. Διότι «ἡ δικαιοσύνη ἀνυψώνει ἕνα ἔθνος, ἐνῷ οἱ ἁμαρτίες ἐλαττώνουν τίς φυλές»· καί «ὃ ἐάν σπείρῃ ἄνθρωπος, τοῦτο καί θερίσει», ὅ,τι θά σπείρῃ κανείς αὐτό καί θά θερίσῃ (Παρ. 14, 34. Γαλ. 6,7).
Εἴθε νά μήν κυριεύσῃ τίς νέες γενεές τῶν Ἑλλήνων ἡ λησμονιά, ἀλλά ἡ μνήμη τοῦ παρελθόντος νά διατηρῆται ζωηρή, κίνητρο γιά μεγαλουργία, γιά τήν ὁποία καί πλάστηκαν οἱ νέοι. Εἴθε οἱ νέοι μας, ἐνθουσιαζόμενοι ἀπό ἱερές ἐπιθυμίες καί φλογερούς πόθους, νά γράψουν νέες σελίδες τιμῆς καί δόξης καί νά ἐπαναλάβουν τό τραγούδι τῶν νέων τῆς ἀρχαίας Σπάρτης· «Ἐμεῖς θά γίνουμε πολύ καλύτεροι».
(†) ἐπίσκοπος Αὐγουστῖνος
Πρόλογος βιβλίου πού γράφτηκε τήν 24-2-1970
Δημοσίευση από την Ιστοσελίδα: