Τεργιά, το Αγιοφάραγκο των Μαλλών. Ο Ιπτάμενος Όσιος και τα Δύο «Ασκητικά» Δέντρα

      Το Τοπικό Διαμέρισμα των Μαλλών βρίσκεται 26 χιλιόμετρα Βορειοδυτικά της Ιεράπετρας, σε υψόμετρο 580 μέτρα. Αγιοφρούρητο, το είχε χαρακτηρίσει ένας Ιταλός πιλότος. Όπως είχε ομολογήσει στον Ιερέα Αρχανιωτάκη Εμμανουήλ, όταν πήρε εντολή να το βομβαρδίσει, φτάνοντας είδε μέσα και έξω στρατό, στρατό, στρατό, που τα σπαθιά τους έλαμπαν τόσο πολύ, που από την λάμψη τους δεν μπορούσε να βρει το στόχο και τελικά έριξε τις βόμβες στο Λιβυκό πέλαγος κάτω από το Μύρτος. Ο στρατός ήταν οι Άγιοι που προστάτευαν το χωριό, όπως εξήγησε αργότερα  ο Γέροντας Ιωαννίκιος Ανδρουλάκης.

     Η κάθε γειτονιά του χωριού έχει την δική της Εκκλησιά και μαζί με εκείνες που βρίσκονται περιμετρικά, αριθμούν 28 στον αριθμό. Οι 5 από αυτές είναι δίκλιτες και οι 3 ερειπωμένες. Συνολικά 30 είναι τα Ιερά Θυσιαστήρια (οι Αγίες Τράπεζες).  

 

 

     Τα Τεργιά είναι μια περιοχή που βρίσκετε Βορειοδυτικά των Μαλλών. Είναι ένας τόπος με κακοτράχαλες πλάγιες και πυκνή βλάστηση. Τα πολλά, δροσερά και αγνά  πυγαία νερά της περιοχής, αρδεύουν όλες τις καλλιέργειες και υδρεύουν το χωριό. Έτσι δικαιολογούνται οι φυτείες και τα τεράστια κυπαρίσσια που δέσποζαν στην περιοχή. Υπήρχαν κυπαρίσσια που δεν θα ήταν υπερβολή να αναφέρουμε πως η διάμετρος του κορμού τους ξεπερνούσε το ένα μέτρο. Ακόμα και οι μεγάλες εικόνες του Καθεδρικού Ναού της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, από εκείνα τα πελώρια- αιωνόβια κυπαρίσσια φτιάχτηκαν.

     Η καταστροφική φωτιά στα τέλη Ιουλίου του 1996 άφησε πίσω της μόνο αποκαΐδια. Η μοναδική μέχρι τότε παραδεισένια ομορφιά της περιοχής, έδωσε τη θέση της στο μαύρο, στο άγονο, στην εγκατάλειψη και η θαμνώδης βλάστηση που δημιουργήθηκε αργότερα, σκέπασε και έκρυψε τα πάντα.

 

 

          Στα Κάνω Τεργιά δεσπόζουν δύο μικρά Εκκλησάκια. Πιο ψηλά αυτό του Αγίου Νικολάου. Ένας νεότερος Ναός της εποχής της τουρκοκρατίας όπως αποδεικνύει η σμιλευμένη πλάκα που βρίσκεται στην κορυφή πάνω από το Ιερό και έχει λαξευμένα διάφορα σύμβολα και γράμματα, αλλά και από το πάνω μέρος της εισόδου που είναι σκαλισμένη η ημερομηνία «1837 Απριλίου 26».

 

 

Πιθανών τότε να δόθηκε η άδεια από τους τούρκους για την ανακατασκευή της, μιας και είναι γνωστό πως ποτέ δεν έδιναν άδεια για ανέγερση νέων Εκκλησιών. Το 1823 που οι τούρκοι με τον Χασάν Πασά κατάσφαξαν και κατέκαιαν το χωριό επί τρεις ημέρες, δεν θα ξέφυγε από την μανία και την βαρβαρότητα τους. Όλες οι παλιές εικόνες,  από την δεκαετία του 1980 φυλάσσονται στην Ενορία Μαλλών.

 

 

      Ο Ναός παρέμεινε ερειπωμένος και εγκαταλελειμμένος  μέχρι το 2005 όπου με πρωτοβουλία του ο Εφημέριος Μαλλών π. Στυλιανός Μαθιουδάκης, τον ανακαίνισε και ο αγιογράφος Μανώλης Καζανάκης επιδιόρθωσε και ανακαίνισε το κατεστραμμένο τέμπλο και αγιογράφησε νέες εικόνες που τοποθέτησε πάνω σε αυτό.

 

 

       Λίγο κάτω από τον Άγιο Νικόλαο βρίσκετε το Εκκλησάκι της Αγίας Φωτεινής. Είναι τόσο μικρό που σπάνια συναντάμε κάτι ανάλογο. Οι διαστάσεις του εξωτερικά είναι 5,40μ. μήκος μαζί με το Ιερό, 2,30μ. πλάτος και 2,70μ. ύψος, ενώ εσωτερικά είναι 3,70μ., 1,80μ. και 2,46μ. αντίστοιχα. Είναι Βυζαντινής εποχής και στο Βόρειο τοίχος του ίσα που διακρίνονται κάποιες τοιχογραφίες. Όλοι οι τοίχοι του όπως και η οροφή είναι πετρόχτιστα. Στον Νότιο τοίχο, στο ίδιο ύψος με την είσοδο είναι τοποθετημένο πήλινο διψέλι κυψέλης, που επιτρέπει τον αερισμό του Ναού χωρίς να περνούν τα νερά της βροχής στο εσωτερικό του.

 

 

     Δύο παλιά κομμάτια ξύλου έχουν απομείνει προφανώς από μία μεγάλη εικόνα της Παναγίας, που το έμπειρο μάτι του Αγιογράφου Καζανάκη διέκρινε πως πρόκειται για εικόνα της Γεννήσεως της Θεοτόκου από το σπίτι που απεικονίζεται στην πάνω δεξιά τους γωνία. Αριστερά του Ναού υπάρχουν δύο μικρά και κατεστραμμένα κτίσματα που πιθανολογείται πως το πρώτο και μικρότερο θα ήταν το προσκυνητάρι και το δεύτερο κάποιο στέγαστρο που λειτουργούσε ως πρόναος.

 

 

     Η ιδιαίτερα πυκνή βλάστηση στο σημείο κρατούσε το μικρό Εκκλησάκι κρυφό από το μάτι όσων δεν γνώριζαν την περιοχή και σε συνδυασμό με την απόσταση που βρισκόταν από το χωριό, επιλέχτηκε επί τουρκοκρατίας ως ιδανικό σημείο και λειτούργησε ως Κρυφό Σχολειό. Δάσκαλος ήταν ένας Μοναχός από την Ιερά Μονή Παναγίας Εξακουστής. Οι γονείς πήγαιναν τα παιδιά πριν ακόμα ξημερώσει και τα έπαιρναν μετά που έπεφτε το σκοτάδι. Όταν οι τούρκοι το ανακάλυψαν το έκαψαν.

      Μετά την ομολογία του Γέροντα Ιωαννικίου Ανδρουλάκη, αποκαλύπτεται πως τα Τεργιά, με αιχμή το Εκκλησάκι της Αγίας Φωτεινής, ήταν σημείο υψηλής πνευματικότητας και θαυμαστής παραχώρησης του Υψίστου, αφού φιλοξενούσε έναν ανώνυμο – αόρατο ασκητή τον οποίο επισκεπτόταν από την Μονή Εξακουστής, ιπτάμενος ο Όσιος Χατζη-Ανανίας, ο τότε Μοναχός Ανανίας Μπαρμπεράκης.

  

Η μαρτυρία της Βουβής Άννας

     «Η Άννα Παπαδοπετράκη από το χωριό Χριστός που βρίσκεται δίπλα στις Μάλλες, ήταν γυναίκα αγνή και αγία. Ήταν όμως βουβή και συνεννοούταν κυρίως με νοήματα και λέξεις, όπως κάνουν τα παιδιά όταν αρχίζουν να μιλούν, π.χ. το ψωμί το έλεγε «μαμά», τον Ανανία «Ανία», την Αικατερίνη «Αΐνη». Αν και μεγαλύτερη σε ηλικία από την μητέρα Του, είχαν πολύ καλές φιλικές σχέσεις και τακτικά την επισκεπτόταν στο σπίτι της στις Μάλλες.

     Μία φορά, παρουσία του μικρού Μιχαήλ (Γέροντας Ιωαννίκιος), της διηγήθηκε ότι στην περιοχή Τεργιά, δίπλα από το Εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου, όπου βρισκόταν το Εκκλησάκι της Αγίας Φωτεινής κρυμμένο μέσα στους βάτους, ζούσε ένας Ασκητής, ένας Όσιος που ήταν γεμάτος μαλλιά ο οποίος την καλούσε συχνά και της έδινε «μαμά», δηλαδή ψωμί (άρα ουράνιο άρτο) και πως έβλεπε πολλές φορές τον Ανανία (τον γνώριζε) να τον επισκέπτεται πετώντας».

 

 

Το Εκκλησάκι παρέμεινε κρυμμένο ανάμεσα στους πυκνούς βάτους, χωρίς τέμπλο και εικόνες μέχρι το 1978 και μόνο κάποιοι αγρότες το χρησιμοποιούσαν όταν ξεσπούσε καμιά καταιγίδα για να προφυλαχθούν. Τότε μία κάτοικος των Μαλλών, είδε όνειρο  αρκετές φορές και μετά από συνεννόηση με τους συγχωριανούς της άρχισαν την ανακαίνιση του.

 

 

     Τοποθέτησαν χειροποίητα κεραμίδια από το Συκολόγο Βιάννου στην πέτρινη οροφή του. Ο ξυλουργός Χρήστος Φανουράκης από το διπλανό χωριό Χριστός, κατασκεύασε και τοποθέτησε καινούριο τέμπλο και τις εικόνες του αγιογράφησε ο Αντώνιος Ξυδάκης από το Ηράκλειο. Έκτοτε ο Εφημέριος π. Παύλος Παπαματθαιάκης λειτουργούσε εκεί κάθε χρόνο ανήμερα του Αγίου Πνεύματος.

 

 

      Πρόσφατα και συγκεκριμένα στις 23 Μαΐου 2021, με πρωτοβουλία του Πολιτιστικού Συλλόγου Μαλλών, μαζί με εθελοντές, προχώρησαν στην αποψίλωση και στην απομάκρυνση της άγριας βλάστησης που υπήρχε γύρω από την Αγία Φωτεινή και το μονοπάτι που οδηγεί σε αυτήν, μιας και το αυτοκίνητο φτάνει μέχρι την Εκκλησία του Αγίου Νικολάου.  Έφτιαξαν ακόμα και τα σκαλοπάτια στις πεζούλες και το αποτέλεσμα ήταν μοναδικό.

 

 

     Με την όλη αυτή εργασία αποκαλύφθηκε ένα τόσο παράξενο και ταυτόχρονα τόσο θαυμαστό φαινόμενο της φύσης, που μόνο με Θεία παρέμβαση θα μπορούσε να δημιουργηθεί. Δύο δέντρα διαφορετικά, μία ελιά και ένας πρίνος αγκαλιασμένα μεταξύ τους, να στέκονται καταπράσινα λίγο πάνω από το Ναό στην Βορειοδυτική του γωνία. Εννέα (9) μεγάλοι κλώνοι πρίνου πετιόταν γύρω από την ελιά αλλά και την καρδιά της, τόσο μέσα από τρύπες του δέντρου, όσο και από τις ρίζες και τον κορμό της. Ένα μοναδικά αξιοθαύμαστο θέαμα αλλά και ανεξήγητο ταυτόχρονα.

 

 

      Γνωρίζοντας τα πνευματικά γεγονότα που έχουν ομολογηθεί στην περιοχή, θα μπορούσαμε να σκεφτούμε μερικούς συμβολισμούς. Η ελιά είναι το Ιερό δέντρο για την Ορθοδοξία μας. Οι κλώνοι πρίνου ίσως να συμβολίζουν τους εννέα σταυρούς που γίνονται σε κάθε κόμπο στο κομποσκοίνι, ή ακόμα και τα εννέα Αγγελικά Τάγματα. Δύο ασκητικά δέντρα ενωμένα, αγκαλιασμένα, σε πλήρη αρμονία, με την ελιά να είναι ο Χατζη-Ανανίας και οι κλώνοι πρίνου, που είναι ψηλότεροι και την σκεπάζουν, να είναι ο ανώνυμος ερημίτης, ο θεόσταλτος ασκητής. Ίσως πάλι η ελιά να είναι ο αόρατος ασκητής και οι 9 κλώνοι πρίνου, να είναι συνασκητές του που τον πλαισίωναν όπως συνέβαινε και σε άλλα ασκηταριά της Κρήτης.

 

 

       Όλη αυτή η εξέλιξη οδήγησε τα μέλη του Πολιτιστικού Συλλόγου, μαζί με τον Εφημέριο π. Στυλιανό Μαθιουδάκη, στην επιθυμία να τελέσουν  Θεία Λειτουργία ξανά το Εκκλησάκι της Αγίας Φωτεινής, κάτι που είχε πολλά χρόνια να γίνει. Ο Μανώλης Καζανάκης αγιογράφησε την εικόνα «Ο Όσιος Ανανίας Μεταβαίνων Ιπτάμενος εις Ασκητήν εις Τεργιά» και στις 5 Ιουνίου 2021 πραγματοποίησαν την επιθυμία τους αυτή. Μετά την ευλόγηση των άρτων, ακολούθησε τσιμπούσι κάτω από τη φιλόξενη σκιά των δύο δέντρων θαύμα.

 

 

 

       Οι Μάλλες με τις τόσες Εκκλησιές, τις τόσες μαρτυρίες που ανά καιρούς βλέπουν το φως της δημοσιότητας, τους τόσους Ιερείς, Μοναχούς και Μοναχές που την κατελάμπρυναν αφιερώνοντας την ζωή τους στην Εκκλησίας του Χριστού με αποκορύφωμα τον Θεοφόρο και θαυματουργό Όσιο Χατζη-Ανανία, δικαιολογούν απόλυτα τον χαρακτηρισμό «Ιερός Τόπος», που ο Γέροντας Ιωαννίκιος με καμάρι τις προσφωνούσε.

Η κόμη των Μαλλών η Θεοσκέπαστος, η Παναγιοφρούρητος, η Αγιότοκος!

 

 

 

     

        Ευχαριστούμε θερμά τον Μαλλιώτη αγιογράφο Καζανάκη Μανώλη για τις πληροφορίες του, καθώς επίσης και για το φωτογραφικό του υλικό. Για άλλη μία φορά, ορμώμενος από την αγάπη που τρέφει για τον τόπο του και ιδιαίτερα για την θαυμαστή πνευματική ιστορία του που συνεχώς αποκαλύπτεται, έγινε η αιτία για αυτό το πόνημα που δημοσιεύεται προς Δόξαν Θεού και μόνο!

Μέγας είσαι Κύριε και θαυμαστά τα έργα Σου!